Irailaren 22an, 14:44etan, udazkena hasiko da Espainian
Musika klasikoan hasiberrientzako iradokizunak
Joseph Kosma (Budapest, 1905eko urriaren 22a - Roche-Guyon, Frantzia, 1969ko abuztuaren 7a) Hungarian jaiotako musikagilea izan zen. Béla Bartók izan zuen ikasle, eta harekin ikasi zuen Budapesteko Liszt Akademian. Han, konposizioan eta orkestra-zuzendaritzan graduatu zen. 1928an beka bat lortu zuen Berlingo Kontserbatorioan ikasteko, eta han Lilli Apel ezagutu zuen, baita musikaria ere, gero bere emazte izan zena. Berlingo Operako Orkestrako zuzendari izendatua, postu hori utzi zuen Bertolt Brechten antzerki konpainia ibiltariarekin bat egiteko. Ordutik aurrera, antzerkirako eta abestietarako musika konposatu zuen, eta Yves Montand eta Juliette Gréco izan ziren antzezle nagusiak.
Bere abestirik ezagunena Les feuilles mortes (Hosto hilak) da, Préverten letrarekin. Bere leloaren melodia jazz kantu klasiko bihurtu zen, Autumn leaves izenburuarekin. Gaur A Coruñako Udal Musika Bandak eskainiko digu.
Francisco de Madina Igarzábal, Aita Madina bezala ezaguna (1907-1972), Oñatin (Gipuzkoa) jaiotako erlijioso laterandar, musikari eta konpositore euskalduna izan zen. Nerabe zela, Letrango Kalonje Erregularren nobiziatuan sartu zen. Teologia ikasketekin batera, Oñatin eta Burgosen egin zituen musikari ikasketak. Han, Jose Maria Beobideren eta Antonio Jose Martinez Palaciosen ikasle izan zen. 1932an Argentinara bidali zuten, eta bertan musikagile gisa lan egin zuen, obra ugari estreinatuz. 1955ean New Yorkera joan zen, eta han musika lanak konposatzen eta estreinatzen jarraitu zuen, bai Estatu Batuetan, bai Argentinan, bai Espainian. 1972ko apirilean aldatu zen azken aldiz New Yorketik Oñatiko bere baserrira, eta bertan hil zen hilabete batzuk geroago.
Nahiz eta bere obra musikal guztiak euskal folklorearen eragin handia izan, bere konposizio ezagunena Aita Gurea (Padre Nuestro) obra erlijioso korala izango da, 1946an Argentinan konposatua eta gaur egun Oñatiko Ganbara Abesbatzaren bertsioan eskaintzen duguna. Oñatiko Ganbara Abesbatza 1994an sortu zen eta gaur egun Aitor Biain Bidartek zuzentzen du. Bere errepertorioan estilo eta garai guztietako piezak aurki ditzakegu: polifonia, folklorea, gospela, espiritualak, euskal folklorea eta egungo konpositoreen piezak.
Václav Trojan (1907-1983) musika klasikoko konpositore txekiarra izan zen, bere soinu-banda zinematografikoengatik ezagunagoa. Pragako Kontserbatorioan konposizioa ikasi zuen, Jaroslav Křička eta Otakar Ostrčilekin. Bere ikasketak Alois Hába, Josef Suk eta Vítězslav Novák maisuen konposizio eskola magistralekin jarraitu zituen. Dantza eta jazz musikako konpositore eta moldatzailea izan zen eta Praga Irratiko musika-zuzendaria 1937tik 1945era. Bigarren Mundu Gerraren ondoren, zinemarako, antzerkirako eta irratirako konposatu zuen gehien, eta nazioarteko ospea lortu zuen Trnkaren txotxongilo-film animatuetarako egin zuen musikagatik. Trojanen musika estilo neoklasikoan idatzita dago batez ere, eta, sarritan, txekiar musika folklorikoaren tradizioetan oinarritu zen.
Tarantela, Italiako hegoaldeko dantza herrikoia da, Italiako Calabria, Campania eta Apulia eskualdeetakoa. Ziurrenik Apuliako Tarento hiritik datorkio izena, nahiz eta ahots batzuek tarantula hitzarekin lotzen duten, Erdi Aroan tarantellaren dantza tarantula uxatzearekin lotzen baitzuten. Mugimendu bizia duen dantza da, askotan kantua lagun duela. Bere forma moderno arruntenean, bikoteen arteko galanteo-dantza bat da, 6/8 konpaseko musika duena, bere abiadura pixkanaka handituz doana eta kriskitinekin eta panderetekin batera doana; normalean ondo bereizitako bi zati ditu: bata modu minorrean eta ebstea maiorrean.
Reveriano Soutullo Otero (Puenteareas, Pontevedra, 1880ko uztailaren 11 - Madril, 1932ko urriaren 29a) espainiar zarzuela eta pasodobleak konposatu zituen. Aitak zuzentzen zuen Redondela banda, eta, horregatik, Reverianok musika gertu izan zuen txikitatik. 19 urterekin, Madrilgo Kontserbatoriora joan zen ikastera, eta, bitartean, kornetina joz lortu zuen bizimodua. Belarrian infekzio bat izan zuen eta erdi gor utzi zuen. Madrilen hiru urtetan harmonia eta
konposizioa ikasi zuen aparteko saria eman ziotelarik. 1906tik 1907ra Vigora itzuli zen eta atzerrian musika ikasteko beka bat eman zioten. Horri esker, italiar eta alemaniar musikariekin harremanetan jarri zen; baina gehien markatu zuten musikariak Parisen aurkitu zituen: Debussy eta Ravel.
Juan Bautista Vert Carbonell (Carcagente, Valentzia, 1890 - Madril, 1931ko otsailaren 16a) espainiar zarzuela-konpositorea izan zen. Jaio eta hilabete gutxira, bere familia Ontenientera joan zen bizitzera, eta han hazi, bizi eta berezko bihurtu zen. Musika ikasketak Enrique Casanova herriko bandaren zuzendari eta Santa Maria Jasokundearen Eliza Artziprestaleko organistarekin hasi zituen. Urte batzuk geroago, pianoa, harmonia eta konposizioa lantzen jarraitu zuen Manuel Ferrandorekin. Hamalau urte zituela, biolina eta pianoa menperatzen zituen, eta 1911n Madrilera joan zen, Musikako Goi Mailako Errege Kontserbatorioan matrikulatuz. Bat-batean hil zen Madrilgo bere pisuan, berrogei urte zituela, La maja serrana idazten ari zela.
Musuaren kondaira bi ekitalditan banatutako zarzuela bat da, hiru koadrotan banatua, Enrique Reoyo, José Silva Aramburu eta Antonio Pasoren libretoarekin eta Reveriano Soutullo eta Juan Vert maisuen musikarekin. Arrakasta handiz estreinatu zen Madrilgo Apolo Antzokian, 1924ko urtarrilaren 18an, ostirala.
Gaur Compañía del Teatro Lírico Andaluz taldeak aurkeztuko digu, oraingo honetan José Manuel Padilla maisuak zuzenduta.
Musika klasikoari buruzko iradokizunak
Johann Joachim Quantz (1697-1773) alemaniar musikagile eta flautista izan zen. 8 urterekin kontrabaxua jotzen zuen herriko jaialdietan. Ikasketak amaitzean, harizko instrumentu nagusiak eta ohiko haizezko instrumentu guztiak jotzen zekien, zeharkako flauta izan ezik, geroago Varsovian ikasiko zuena. Europan zehar egin zituen bidaietan, Scarlatti eta Händel ezagutu zituen pertsonalki; 1728an, Prusiako Federiko printzea ezagutu zuen, geroago Federiko Handia deitua, eta honek txirula irakasle partikulartzat hartu zuen. Printzea errege izendatu zutenean, Quantz errege berriaren aginduetara pasatu zen, egunero flauta eta konposizio eskolak ematen zizkiona, eta gorteko konpositore izaten jarraitu zuen, bere konposizioak eta erregearenak interpretatuz.
Quantz-en lanen katalogoa. Bere lanen aurretik QV kontsonanteak daude, Quantz Verzeichnisen laburdura (Quantz-en direktorioa); 200 sonata baino gehiago, 300 kontzertu txirula bat edo birentzat, ganbera-musika eta aria biltzen dituen direktorioa da. Barrokoaren amaierako flautaren interpretazioari buruzko hainbat tratatu ere argitaratu zituen.
Gaur, Flautarako kontzertua Sol minorrean, QV 5-193 eskainiko dugu, Ivica Gabrišová eta Varga Quartett txirulariaren bertsioan, Agi Ferienčíková klabezinistarekin batera. Hiru mugimendutan egituratua dago: I (0'9") ALLEGRO .-. II (7'19") ADAGIO .-. III (13 '04") VIVACE
Franz Joseph Haydn (1732-1809), konpositore austriarra, bere anaia Michael Haydn ere konpositore bikaina izan zelarik, klasizismoaren oinarri nagusietako bat izan zen (1750-1820). Sei urterekin klabezin eta biolin ikasketak hasi zituen. Zortzi urterekin, Vienako San Esteban Katedraleko koralista gisa onartu zuten, eta musika-ikasketekin jarraitu zuen. Ahotsa aldatu ondoren, lan asko eginez biziraun behar izan zuen, Carl Philipp Emanuel Bachen lanak aztertzen zituen bitartean. Mozartekin adiskidetasun estua izan zuen eta Beethovenen irakasle izan zen. Sonata formaren oinarri nagusiak finkatu zituen, eta baita soka-laukotearen eta sinfoniaren egitura formala. 77 urterekin hil zen Vienan.
Haydnen lanen katalogoa. Joseph Haydnen lanak, Anthony van Hobokenek sortutako sistemaren arabera sailkatuta daude gaur egun, eta Robbins Landon eta bere emazte Christak berrikusi eta osatu dituzte. Nahiz eta mundu osoan erabilia den, gaur egun badakigu ez duela obren konposizioaren kronologia zehatz-mehatz islatzen, Hobokenek katalogoan erabilitako irizpidea baita. Lan bakoitza kategoriari dagokion zifra erromatar batekin identifikatzen da, gehienetan genero bati dagokiona. Kategoria batzuek azpibanaketak dituzte, letra xehe batez adierazten dena, eta jarraian zenbaki arabigo (1, 2, 3, …) bat agertzen da, kategoriaren barruko obra zehatzaren ordenarekin bat datorrena. Zifra horien aurretik Hoboken hitza (katalogoaren egilearen oroimenez) eta batzuetan Hob hitza daude.
Die Jahreszeiten (Urtaroak) Hob. XXI, 3. Oratorio profano hau idazteko, Haydn bere aurreko La Creación (1798) oratorioaren arrakasta handiak bultzatu zuen, oso ezaguna bihurtu zena eta Europa osoan antzezten ari zena. La Creación bezala, Las Estaciones (Urtaroak) obra elebidun gisa sortu zen; Haydn Ingalaterran oso ezaguna zenez (bereziki 1791-1792 eta 1794-1795 urteetan hara egindako bisiten ondoren), lana ingelesez zein alemanez interpretatu ahal izatea nahi zuen, eta, beraz, Haydnek bi urte behar izan zituen lana osatzeko. Las Estaciones orkestra handi samar batentzat idatzita dago, batez ere lau ahotsekin eta hiru ahots-bakarlarirekin abesten duen abesbatza batentzat: La Creacion taldean bezala.
Oratorioa lau zatitan banatzen da, Udaberriari, Udari, Udazkenari eta Neguari dagozkienak, ohiko errezitatiboak, ariak, leloak eta taldeko zenbakiak dituztenak. Gaur hirugarrena eskainiko dugu, Udazkena, Octopus Symphony Chorus abesbatzaren bertsioan, Bart Van Reyn maisuak gidatutako Le Concert d 'Anvers orkestrak lagunduta.
Johannes Brahms (1833-1897) Vienan jaio zen, eta bertan eman zuen bere bizitzaren zatirik handiena. Erromantizismorik kontserbadoreenaren konpositorea izan zen, Liszt eta Wagner buru zituen korronte aurrerakoiaren aurrean. Bere musika oso errotuta dago maisu klasikoen konposizio-egitura eta -tekniketan, eta bere egitura formalek klasizismoaren ereduei jarraitzen diete, nahiz eta erromantizismoaren eta herri-musikaren koloreen zati bat erabiltzen duen. Izaera perfekzionista zuen, eta pianorako, ganbera-taldeetarako, orkestra sinfonikorako, ahots bakarlarietarako eta korurako idatzi zuen. Hans von Bulow izan zen “hiru B-ak” proposatu zuena, Bach, Beethoven eta Brahms, Musikaren Historiaren hiru zutabe nagusitzat hartuz.
Brahmsen lanen katalogoa. Bere obrak Opus zenbakiaren arabera sailkatzen dira (latinez opus hitzak 'obra' esan nahi du), musikan konpositore gehienen obrak katalogatzeko erabiltzen den terminoa baita. XVII. mendetik aurrera, lan bat argitaratzen zen bakoitzean katalogazio-modu hau erabiltzen hasi ziren, Opus (edo Op. laburdura) hitzaren aurretik, haren ordena-zenbakia jarriz.
Akademische Festouvertüre op. 80 (Jaialdi Akademikoaren Obertura) Johannes Brahmsek konposatutako kontzertuaren obertura bat da eta, konposatu zuen bestea bezala, Obertura tragikoak 1880ko data du; era berean, 1881eko urtarrilaren 4an estreinatu zen Breslavian, konpositorearen zuzendaritzapean. Pieza 1879an idatzi zen, Breslauko Filosofia Unibertsitateari esker on gisa, honoris causa doktore izendatu ondoren. Horrela, Jaialdi akademikoaren Obertura fantasia moduko bat da, non dozena bat motibo desberdin erabiltzen dituen, horien artean lau ikasle-kanta: Wir hatten gebaut ein stattiches Haus, Melodie des Landesvaters, Was kimmt dort von der Höh eta, batez ere, Gaudeamus igitur ospetsua, obra solemnitate bitxi batekin amaitzen duena.
Leonard Bernstein zuzendari estatubatuarrak eskainiko digu gaur.
Krzysztof Penderecki (1933-2020), poloniar konpositore eta orkestra klasikoaren zuzendaria izan zen, bere konposizio-estiloagatik ezaguna, bere obra atonaletan bereziki ezaguna, horietako batzuk film ospetsuetarako erabili izan dira. Krakoviako Musika Akademian musika ikasi zuen Artur Malawski eta Stanislaw Wiechowiczekin. 1958an graduatu ondoren, irakaskuntzako postu bat hartu zuen Akademian. Pendereckiren lehen lanek Igor Stravinski, Anton Webern eta Pierre Boulezen eragina erakusten dute. 1959an, Varsoviako Udazkeneko Jaialdian, Hiroshimako biktimen aldeko Lamento pieza estreinatu zuen, hari igurtzizko 52 instrumentutarako idatzia.
Mūza Rubackytė (1959ko maiatzaren 19a) lituaniar piano-jotzailea da, eta gaur egun Vilniusen, Parisen eta Genevan bizi da. Moskuko Tchaikovsky Kontserbatorioan graduatu ondoren, San Petersburgoko All Union Competitionen sari bat irabazi zuen eta baita Budapesteko Liszt-Bartok Nazioarteko Piano Lehiaketan Sari Nagusia. Lituaniako Artista Nazional izendatua, Europako eta Amerikako jaialdi eta kontzertu-areto ospetsuenetan aritu da, eta munduko zuzendari ospetsuenekin aritu izan da. Lituaniako Musika eta Antzerki Akademiako irakaslea da, eta eskola magistralak ematen ditu mundu osoan.
Gaur, Lituaniako Sinfonika Nazionalak lagunduta, Keri-Lynn Wilson maisu kanadarrak gidatuta, Pendereckiren piano eta orkestrarako Concierto Resurrección eskainiko digu.
Denontzako musikari buruzko iradokizunak
Illinois Jacquet (1922 - 2004) jazz saxo-tenor eta saxo-altu jotzaile estatubatuarra izan zen. Louisianan jaio zen, baina Houstonen, Texasen, hazi zen. Bertako bandetan jo ondoren, 1939an Kaliforniako Los Angelesera joan zen, eta han Nat King Cole ezagutu zuen. 1940an, Colek, Lionel Hampton aurkeztu zion, big band bat osatzen ari zena. 1943an Hamptonen banda utzi eta Cab Callowayren orkestran sartu zen. 1944an, Kaliforniara itzuli zen eta talde bat osatu zuen bere anaia Russell eta Charles Mingusekin. 1946an, New Yorkera joan zen Count Basieren orkestrarekin bat egiteko, Lester Young ordezkatuz. Eragin handia izan zuen garaiko eta ondorengo beste saxojoleetan, hala nola Arnett Cobb, Stanley Turrentine, Sonner eta Rollins, Eddie "Lockjaw" Davis eta Houston Person.
Linda Ronstadt (Tucson, Arizona, 1946ko uztailaren 15a) mexikar abeslaria da. Hamaika Grammy sari irabazi ditu, hiru American Music Award, Emmy bat eta Tony eta Urrezko Globorako hautagaia izan da; bere albumek urrezko, platinozko eta multiplatinozko ziurtagiri ugari jaso dituzte munduan. 2014an Rock and Rollaren Ospearen Aretoan sartu zuten eta Arteen Domina Nazionala jaso zuen. Bere ibilbidean zehar, estudioko 30 album inguru eta 15 bilduma kaleratu ditu, 38 alditan Billboard Hot 100 arrakasta-zerrendan sartuz. Ronstadt 120 ekoizpen diskografikotan baino gehiagotan agertu zen eta 100 milioi disko baino gehiago saltzea lortu zuen, historiako salmenta handienetako artista izanik. 2013an, eta The New York Times egunkariak «best-seller» zerrendan sartu zuen.
Gaur eskainiko dugun Canciones de mi Padre ranchera musika albumak, Mexikoko musika, eszenako irudi garrantzitsuenetako bat bihurtu zuen.
João Gilberto (1931- 2019) abeslari, konpositore eta gitarrista brasildarra izan zen, eta Tom Jobimekin batera bossa novaren sortzaileetako bat izan zen 1950eko hamarkadaren amaieran. 1950ean Rio de Janeiro hirira emigratu zuen eta Garotos da Lua bandan abestuz arrakasta izan zuen. Errebeldiagatik bandatik kanporatua izan ondoren, urte batzuk eman zituen lanik gabe, baina gitarrarekin musika-adierazpide berri bat sortzeko ideia tematiarekin, modu autodidaktikoan jotzen ikasi zuen. Bere ahaleginak, azkenean, Tom Jobim ezagutu ondoren eman zuen emaitza — Estatu Batuetako jazza ere gustuko zuen piano-jotzaile eta musikagile klasikoa —, zeinarekin Bossa nova bezala ezagutu zen estiloa sakontzen hasi baitzen.
Bossa nova (olatu berria) sanbaren perkusio eta sinkopatu erritmoaren destilazio bat zen, beste akonpainamendurik gabe, gitarra batean jo zitekeen modu sinplifikatu batean. João Gilbertori egozten zaio genero horren sorkuntza, eta kantatzeko modu berri bat ere sartu zuen, bolumen txikikoa.
Giusy Ferreri (1979) italiar kantautore bat da, 2008an Factor X italierazko bertsioaren lehen edizioan parte hartu zuena. Gaur egun, hiru errekor ditu: Italiako talentuen lehiaketa batek munduan kopia gehien saldu dituen abeslaria da, 2,5 milioi album eta xumerekin; Italiako singleen zerrendako 1. postuan denbora gehien eman duen artista da (Madonna abeslariak 38 asterekin zuen errekorra); eta Italiako artista bakarra ere bada, Baby K-ekin batera, single digital baterako diamantezko disko bat lortu baitu, Roma-Bangkoki esker.
Bideo bereziei buruzko iradokizunak
Gioachino Rossini (1792-1868) 39 opera, abesti ugari, piano lan batzuk eta musika sakratu pixka bat egin zituen italiar konpositorea izan zen. 12 urterekin hasi zen konposatzen. 1812an Milango Scalak kontratatu zuen, eta arrakasta gogoangarria lortu zuen La piedra de toque-rekin; hurrengo urtean Venezian bere lehen opera serioa estreinatu zuen, Tancredi; eta handik gutxira, beste arrakasta handi bat estreinatu zuen, La italiana en Argel. 1815ean, Napolin, erregulartasunez eta estutasunik gabe idazten du, entsegu eta data zehatzekin. 1822an Vienara joan zen eta han Beethoven miretsia ezagutu zuen. Vienatik Londresera, eta jarraian Parisera itzuli zen; eta bere azken opera, Guillermo Tell, estreinatu ondoren, 37 urte zituela, ospe handiko eta ekonomia goraldi betean utzi zuen opera. 77 urterekin hil zen Passyn.
Ottorino Respighi (1879-1936) italiar musikagile, orkestra-zuzendari eta musikologoa izan zen. Bere aitarekin piano eta biolin ikasketak hasi zituen Boloniako Musicale Lizeoan jarraitzeko, baita antzinako musikaren konposizio eta ikerketa historikoak ere. 1900. urtean, San Petersburgoko Errusiar Antzokiko orkestran biolista nagusiaren papera onartu zuen. Bertan, Rimsky-Korsakov ezagutu zuen eta bost hilabetez orkestrazio ikasketak egin zituen. Ondoren, Boloniara itzuli zen. 1913an, Erromako Santa Zezilia Kontserbatorioko konposizio irakasle izendatu zuten, eta kargu horretan jardun zuen bizitza osoan. Piano, gitarra, biolin eta pianorako obrak idatzi zituen, ganbera-talde askotarikoak, musika sinfoniko ugari, musika korala, zortzi opera eta bost ballet.
La Boutique fantasque, Jostailu-denda magikoa edo Jostailu-denda miragarria (La juguetería mágica edo La juguetería fantástica) izenez ere ezaguna, Léonide Massinek sortutako ekitaldi bateko balleta da. André Derainekin idatzitako libreto baten oinarrituta koreografia asmatu zuen, eta balletaren dekorazioa eta jantziak ere diseinatu zituen. Ottorino Respighik, Gioachino Rossiniren pianorako piezetan oinarritutako musika idatzi zuen. Bere mundu mailako estreinaldia Londresko Alhambra Antzokian izan zen 1919ko ekainaren 5ean, Sergei Diaghileven Ballets Russesek interpretatua. Massineren balleta, bi panpina dantzariren arteko maitasun-istorioan oinarritzen da, jostailu-denda batean, komedia, dantza folkloriko nazionala eta mimoa uztartuz, eta koreografia klasikoa txertatuz. Gaur Portland Balletaren eskutik aukeraketa txiki bat eskaintzen dugu.
Kukai Dantza, Oreretan (Errenteria, Gipuzkoa-Euskal Herria) jaio eta bizi den konpainia bat da, Jon Maya Sein dantzari eta koreografoak 2001. urtean sortua. Dantza tradizionalean oinarritutako sorkuntza garaikidea du zigilu; ikuskizun eta kolaborazio arrakastatsu ugari sortu ditu eta lengoaia artistiko ugarirekin topaketak bultzatu ditu (antzerkia, zinema, arte plastikoak, arkitektura, gastronomia). Bere ikuskizunak hogeita bost herrialde baino gehiagoko antzoki eta jaialdietan antzeztu dira, eta nazioarteko sari garrantzitsuak jaso ditu: 2017ko Nazioarteko Dantza Saria, Arte eszenikoetako MAX SARIAK 2009, 2015, 2017 eta 2019, 2016ko Kataluniako Kritikaren Saria, Donostia Antzerki Saria, Huescako, Valladolideko Nazioarteko Jaialdietako Sariak, Umore Azokako Ohorezko Saria...
Tangoa, musika genero bat eta dantza bat da, Rio de la Plata eskualdearen eta eragin eremuko ezaugarri, baina batez ere Buenos Aires (Argentina) eta Montevideo (Uruguai) hiriena. Sei musika-estilo nagusik utzi zuten beren arrastoa tangoan: tango andaluziarra, habanera kubatarra, candombea, milonga, mazurka eta polka europarra. Tangoak dantza herrikoia irauli zuen, besarkatutako bikotearekin dantza sentsual bat sartuz, pertsona bakoitzak bere gorputzarekin eta dantzarien gorputzek elkarren artean duten harreman emozional sakona proposatzen duena. Musikalki forma bitarra (gaia eta leloa) edo hirutarra (trio bat gehitzean) izan ohi du. 2009ko irailaren 30ean, Unescok Gizateriaren Kultur Ondare Immaterial izendatu zuen.
Indiako dantzak mundu osoko oinordeko artistiko nagusienetakotzat jotzen dira gaur egun. Indian, dantzaren arteak adierazpide, erritmo, edertasun, poesia, musika, drama eta kolore multzoa biltzen ditu; Indiak munduari utzitako arterik osoena eta erakargarriena dela esan daitekeena. Elezaharrak dioenez, Brahma jainkoa izan zen dantzaren ikuspegia plazaratu zuena, ez ondo pasatzeko funtzioa bakarrik zuela adieraziz, baizik eta ispiritua indartzeko ere baliagarria zela plazaratuz. Elezaharrak badu bere zentzua, Indiak dantzarekiko hartu duen izaera serio eta garrantzitsua adierazten duelako; dantzak, alderdi intelektual, filosofiko, moral eta erlijiosoa kontuan hartzen ditu. Dantza herrialde honetan tenpluen inguruan garatu da funtsezko erritu baten baliora igoa izateko. (Juan Roger Rivier)
Umeentzako musikari buruzko iradokizunak
Testu hauek egiteko Wikipediako hainbat artikulu erabili dira.
Videomusicalis-eko testuak, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez eginda daude.
